Kolekcję utworzono w 1978 r. z inicjatywy dyrektora Filharmonii Pomorskiej Andrzeja Szwalbego w odpowiedzi na apel Ośrodka Dokumentacji Zabytków Ministerstwa Kultury i Sztuki o ratowanie zabytkowych fortepianów. Jej założeniem było przedstawienie rozwoju fortepianu w XIX w., jego formy zewnętrznej, mechanizmu, aparatu dźwiękowego i brzmienia. Przez wiele lat istniała jako kolekcja Filharmonii Pomorskiej. Po trudnych i burzliwych latach przemian polityczno-ekonomicznych Polski na przełomie XX i XXI w. została przejęta przez Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy i ulokowana, zgodnie z dawną wizją dyrektora Szwalbego, w kompleksie pałacowym w pobliskim Bydgoszczy Ostromecku.
Pragnę w tym miejscu gorąco podziękować za starania w ożywieniu idei dyrektora Szwalbego, jak i niełatwej rewitalizacji samej Kolekcji, przede wszystkim Pani dyrektor MCK Marzenie Matowskiej i Panu Andrzejowi Gawrońskiemu, kierownikowi pracowni pałacowej MCK w Ostromecku, a także opiekunowi technicznemu kolekcji, znakomitemu stroicielowi i korektorowi Panu Andrzejowi Dorędzie.
prof. emeritus dr hab. Beniamin Vogel
współtwórca Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego, autor katalogu
Cenną częścią kolekcji są fortepiany stołowe. Z polskich wytwórców najczęściej są reprezentowani warszawscy budowniczowie: Kasper Zdrodowski, Józef Budynowicz, Antoni Zakrzewski oraz manufaktura Krall & Seidler. Ciekawym egzemplarzem jest ostatni z wymienionych, z grawerowaną tabliczką: Zygmuntowi Noskowskiemu w 25 lecie jego działalności kompozytorskiej 1865–1890 Rodacy, odkupiony od synowej kompozytora Eugenii Noskowskiej. Wszystkie fortepiany powstały w XIX wieku.