Obraz „Niepokalane Poczęcie NMP”

Obraz sakralny „Niepokalane Poczęcie NMP” autorstwa Maksymiliana Antoniego Piotrowskiego znajduje się obecnie w ołtarzu głównym kościoła pw. św. św. Apostołów Piotra i Pawła w Bydgoszczy. Został umieszczony tu w latach 60. XX wieku. Jest to jeden z dwóch ocalałych obrazów tego artysty, które przed II wojną światową znajdowały się w kościele pw. św. Ignacego Loyoli na Starym Rynku w Bydgoszczy. Po wkroczeniu do miasta wojsk niemieckich oraz przejęciu władzy przez Niemców, nadburmistrz Werner Kampe podjął decyzję o wyburzeniu zachodniej pierzei wraz z kościołem pojezuickim w celu otwarcia przestrzeni m.in. dla nowego ratusza. Prace rozbiórkowe oraz usuwanie gruzu trwały od lutego do kwietnia 1940 roku. Wówczas obraz „Niepokalane Poczęcie NMP”, znajdujący się w ołtarzu kaplicy bocznej, przeniesiono  do pobliskiej fary. 

 Obraz przedstawia Madonnę stojącą w świetlistej poświacie na półksiężycu. Jej pochyloną w prawo głowę okrywa jasny welon. Postać odziana jest w suknię o różowym odcieniu oraz ciemnoniebieski płaszcz, który odsłania jej prawe ramię. Złożone w geście modlitwy dłonie podkreślają nastrój skupienia i duchowego uniesienia. W kompozycji dostrzec można wpływy sztuki renesansowej oraz nazarenizmu.

 Warto zaznaczyć, że przed wojną w Muzeum Miejskim w Bydgoszczy znajdował się olejny szkic do obrazu, który zaginął podczas II wojny światowej.

Maksymilian Antoni Piotrowski
„Niepokalane Poczęcie NMP” – szkic do obrazu, 1850
olej, ołówek, płótno
wym.: 62 x 52 cm
zakup od Pelagii Thierlingowej z Poznania, 1927
nr inw. O 389
miejsce wywozu 24.06.1943 – Kawęcin, gm. Bukowiec, pow. świecki, lista wywozowa: poz. nr 31, Piotrowski M.A., Madonn, Öl, 389

W kościele pojezuickim znajdował się jeszcze jeden obraz pędzla M.A. Piotrowskiego – przedstawienie św. Ignacego Loyoli, które zdobiło ołtarz główny. W czasie rozbiórki pierzei zachodniej został on przeniesiony do Muzeum Miejskiego. W latach 80. XX w. obraz przeszedł prace konserwatorskie, a następnie został przekazany do kościoła pw. św. Ignacego Loyoli i św. Andrzeja Boboli w Jastrzębiej Górze, gdzie do dziś znajduje się w ołtarzu głównym.  Kompozycja pracy podzielona została na dwie części, by w symboliczny sposób podkreślić podział na sfery: nieba i ziemi, czyli sacrum i profanum. Ukazuje klęczącego świętego Ignacego Loyolę modlącego się do Chrystusa zasiadającego na tronie w otoczeniu aniołów. Obraz ten ma charakter adoracyjny i ukazuje mistyczną więź świętego z Bogiem. Ujęcie kompozycyjne oraz walory kolorystyczne nawiązują do dzieł włoskich mistrzów renesansu i eklektyków bolońskich wzbogaconych o cechy charakterystyczne dla nazarenizmu.

oprac. Monika Leśniak-Skocka