Wahadło Foucaulta (parter i stanowisko multimedialne na I piętrze)

Główną ideą instalacji jest zademonstrowanie zwiedzającym doświadczenia dowodzącego ruchu Ziemi wokół własnej osi. Odchylenie płaszczyzny drgań Wahadła Foucaulta od położenia początkowego jest efektem działania siły Coriolisa – jednej z sił bezwładności działających w obracającym się układzie odniesienia, jakim jest Ziemia. Po raz pierwszy doświadczenie to zostało pokazane pod kopułą Panteonu w Paryżu 26 marca 1851 roku, kiedy to Jean Bernard Leon Foucault, przy pomocy stworzonego przez siebie wahadła, udowodnił, że Ziemia się kręci. Genialna w swej prostocie idea jego doświadczenia opierała się na założeniu, że gdyby wziąć odpowiednio długie i ciężkie wahadło, jego ruch byłby w przybliżeniu ruchem harmonicznym i można by zaobserwować odchylenie płaszczyzny drgań tego wahadła od położenia początkowego, wynikającego z faktu, że ruch ten odbywa się w obracającym się układzie odniesienia związanym z Ziemią. Obserwuje się więc w nim efekt działania sił pozornych, w tym siły Coriolisa. Foucault skonstruował wahadło długości 67 metrów z 28 kilogramową kulą armatnią. Wahadło zostało wprowadzone w ruch przez przepalenie nici przymocowanej do powierzchni kuli. W trakcie eksperymentu płaszczyzna drgań wahadła zmieniała się, a po dłuższej obserwacji można było zobaczyć, że serce wahadła wykonuje ruch zakreślający obraz rozety. Pełna rozeta została wykreślona z chwilą, gdy Ziemia wykonała pełny obrót. Pokaz zrobił na widzach tak ogromne wrażenie, że podobne wahadła zaczęto budować w różnych miejscach na świecie.
Toruńskie Wahadło Foucaulta ma 33 metry długości, a jego serce waży około 30 kg. Pełen obrót płaszczyzny jego drgań (charakterystyczny dla naszej szerokości geograficznej ~ 53oN ) następuje po około 30 godzinach. Jego ruch można obserwować z poziomu parteru i części pozostałych kondygnacji budynku. O zmianie płaszczyzny jego drgań świadczy stopniowe strącanie słupków, ustawionych na obwodzie płaszczyzny pod wahadłem. Na strącenie wszystkich słupków trzeba poczekać nieco ponad 30 godzin, dlatego na stanowisku multimedialnym na I piętrze, przy barierce, po lewej stronie od wejścia na wystawę, można między innymi obejrzeć film poklatkowy pokazujący ruch wahadła w trakcie poprzedzających obserwację 24 godzin. Kiosk multimedialny pozwala też zapoznać się z podstawami fizycznymi ruchu wahadła, a także ciekawostkami związanymi zarówno z historią doświadczenia, jak i wpływem sił bezwładności na różne zjawiska obserwowane na Ziemi.