Znajdujemy się w drugiej sali galerii, przeznaczonej na prezentację polskiego malarstwa historycznego XIX wieku. W podzielonej pomiędzy zaborców Polsce miało ono m.in. ukazywać wspaniałe dzieje i chlubne tradycje narodu. Kompozycją szczególnej wagi w tej części galerii jest obraz II Traktat toruński (1873) autorstwa urodzonego w Toruniu Mariana Jaroczyńskiego. Ilustruje moment podpisania pokoju przez króla Kazimierza Jagiellończyka z wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego Ludwigiem von Erlichshausenem 19 października 1466 roku we wnętrzu Dworu Artusa w Toruniu. Płótno o wymiarach 6,40 x 4,50 m artysta malował trzy lata. Obraz trafił do Torunia po wielu staraniach w 1938 roku i nadal przyciąga uwagę zwiedzających szczegółowością oddania prawdy historycznej. Informacje o obrazie i wielu postaciach na nim przedstawionych znajdą Państwo w kiosku multimedialnym. Zapraszamy!
Oprócz obrazu Mariana Jaroczyńskiego prezentowane są także obrazy Piotra Michałowskiego, Juliusza Kossaka, Artura Grottgera oraz dzieło Jana Matejki Św. Ludwik, król francuski wybierający się na wyprawę krzyżową oraz Śmierć Zygmunta Augusta w Knyszynie w 1572 r., który ukazuje typowy dla artysty schemat kompozycji z nagromadzoną dużą ilością ekspresyjnie namalowanych postaci historycznych. Ponadto Portret Karola Chodkiewicza Leona Kaplińskiego emanuje powagą, dostojeństwem i siłą wewnętrznego wyrazu a Lisowczyk Józefa Brandta – apoteozą cech przydatnych w walce – odwagi, siły i szybkości. Ekspozycja malarstwa historycznego jest prezentacją jego nurtów, od batalistyczno-rodzajowego (Orłowski, Michałowski, Brandt), poprzez epicki (Kossak, Grottger), aż po kreowanie malarskiej filozofii dziejów (Matejko, Jaroczyński).