W hallu głównym

W hallu głównym po lewej stronie znajduje się kopia sztandaru Oficerskiej Szkoły Kawalerii. Oficerska Szkoła Kawalerii otrzymała sztandar podczas uroczystej promocji w dniu 1 lipca 1925 r. Sztandar ufundowały żony oficerów pułków kawalerii pod przewodnictwem generałowej Adriany Kasprzyckiej. Na szarfie widniał napis: „Panie Pułków Kawalerii - przyszłym oficerom swoich Pułków”. Sztandar Szkoły Podchorążych był uroczyście przekazywany w dniu promocji przez starszy rocznik młodszemu. Używano go także podczas przysięgi ułanów z cenzusem w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii. Brał udział w uroczystościach Centrum, mszach polowych, defiladach, na czele szwadronu szkolnego. Przejdźmy następnie do pierwszej sali, w której eksponowane są mundury kawaleryjskie, broń i wyposażenie ułanów z okresu II RP oraz pamiątki związane z Centrum Wyszkolenia Kawalerii, a także z marszałkiem Polski Józefem Piłsudskim i jego adiutantem, Bolesławem Wieniawa-Długoszowskim. Na środku sali ustawiono dziewięć mundurów kawaleryjskich prezentowanych w pojedynczych gablotach. Zanim narodził się jednolity mundur II Rzeczpospolitej Polskiej znakami zespalającymi szeregi armii były godła – orły narodowe na nakryciach głowy we wszystkich formacjach. Pierwszy w niepodległej Polsce „Przepis ubioru polowego Wojska Polskiego” zatwierdził Naczelny Wódz Józef Piłsudski dekretem z dnia 1 listopada 1919 r. Przeminęła epoka barwnych mundurów, które zastąpiły barwy ochronne. Przepis ten w kawalerii był respektowany w pewnej części, gdyż donaszano stare sorty mundurowe, a poza tym dążono do zachowania kawaleryjskiej odrębności. Wkrótce też uzyskano zgodę Naczelnika Państwa na powrót barwnych otoków. Reformę mundurową przeprowadzono w latach 1935-1937. Wypracowano wówczas koncepcję munduru polowego bez zbędnych oznak i ozdób. Garnizonowy mundur kawaleryjski składał się ze sztywnej rogatywki z otokiem w barwach pułku; kurtki z czterema kieszeniami, spodni do wysokich butów z ostrogami. Na kurtce zapinano pas główny z szablą na żabce, u oficerów z paskiem przez ramię, tzw. koalicyjką. Do munduru pozasłużbowego kadra zawodowa mogła nosić peleryny, bez oznak stopni lecz z proporczykami na kołnierzu. W zimie obowiązywał płaszcz kawaleryjski, jednorzędowy dla wszystkich żołnierzy. Modernizacja umundurowania ujednolicała wygląd oficerów i szeregowych. Zarówno mundur garnizonowy, jak i polowy, tak letni, jak i zimowy miał jednakowy krój dla wszystkich stopni od generała poczynając na szeregowcu kończąc. Mundury oficerskie różniły się od szeregowych jakością tkaniny i wykonania.
Kolekcję mundurów uzupełniają elementy umundurowania prezentowane we wnękowych gablotach z lewej strony sali.
W pierwszej zawieszono płaskorzeźbę głowy konia, wykonaną z cyny srebrzonej, z początku XX wieku. Poniżej znajdują się sznury naramienne oficerów dyplomowanych do munduru polowego, rękawiczki zimowe podchorążego kawalerii i pas główny dla podoficerów i szeregowych wzór 36 z parą ładownic potrójnych. Niżej prezentujemy hełmy wojskowe.
W kolejnej gablocie wyeksponowano sześć czapek garnizonowych. W gablocie obok znajdują się dwie kurtki mundurowe wzór 1936.
Po prawej stronie od wejścia oglądamy pamiątkowe ryngrafy, w kształcie tarczy z dedykacjami dla oficerów wojska polskiego. Ponadto w gablocie umieszczono amarantowy szalik podchorążego Szkoły Podchorążych Kawalerii, ostrogi do lakierków, sygnet herbowy, bransoletkę w kształcie proporczyków kawaleryjskich, a także zaproszenia na bale podchorążych kawalerii.
Tuż obok, po lewej stronie, znajduje się niewielka ekspozycja poświęcona marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu i jego adiutantowi generałowi Bolesławowi Wieniawa – Długoszowskiemu. W górnej części - trzy zdjęcia - portretowe Bolesława Wieniawy – Długoszowskiego, kolejne to zdjęcie grupowe z lat dwudziestych XX wieku. Pod zdjęciem autografy sportretowanych, w tym Marszałka i jego adiutanta. Ostatnia fotografia przedstawia moment wręczenia Marszałkowi pamiątkowego buzdyganu od kawalerzystów, artylerzystów konnych i broni pancernych w 1933 roku. Po prawej stronie znajduje się odlew pośmiertnej maski marszałka Piłsudskiego.
Poniżej umieszczono niezwykle cenny buzdygan wraz pudłem, ofiarowany generałowi Bolesławowi Wieniawie – Długoszowskiemu przez korpus oficerski drugiej dywizji kawalerii w 1938 roku przed wyjazdem generała na placówkę dyplomatyczną w Rzymie.
Skręcamy następnie w lewą stronę, gdzie są trzy gabloty z uzbrojeniem i wyposażeniem wojskowym z czasów Drugiej Rzeczpospolitej.
Przejdźmy do pierwszej gabloty, w której ułożono elementy wyposażenia kawalerzysty, jak chlebak polski wzór 1933, menażkę wzór 1921/3 oraz łopatkę piechoty w ramiaku skórzanym. W środkowej gablocie znajduje się: skórzana oficerska torba polowa, dwa pistolety sygnałowe – wzór 1920 i Perkun, wzór 1924, a także trąbka sygnałowa. W ostatniej gablocie zawieszono na planszy niektóre egzemplarze wyposażenia bojowego, jak: bagnety polskie wzór 1928, dwa pistolety Vis wzór 1935, pistolet Unique oraz Browning, karabinek Mauser wzór 1929 i karabin ćwiczebny z lufą chowaną zabezpieczoną sprężyną odbijającą. Ekspozycję uzupełnia amunicja do karabinu, pistoletu oraz łuski nabojów artyleryjskich. W dolnej części, pomiędzy manierką aluminiową a lornetką oficerską, ułożono maski przeciwgazowe i przybornik do czyszczenia broni.
W części drugiej wystawy w trzech gablotach wnękowych zaprezentowano rozmaite pamiątki związane z kawalerzystami oraz przedmioty użytkowo-dekoracyjne. Bezpośrednio z mundurem wojskowym związany jest ubiór pozasłużbowy lekarza medycyny w pelerynie z lat 1936-1939, któremu towarzyszy pachołek do zdejmowania butów oficerskich, tak zwany piesek.
W następnej gablocie zawieszono świadectwo ukończenia kursu dla wykładowców historii wojskowej przez rotmistrza Józefa Kornackiego z 1934 roku, materiały do nauki taktyki ogólnej i ćwiczeń z terenoznawstwa. Poniżej, po lewej stronie stoi złocony kielich mszalny. W prawej części możemy znaleźć papierośnice nagrodowe, wręczane jako nagrody w zawodach konnych i pamiątkowe, z dedykacjami dla wyższych stopniem oficerów wojska polskiego z okresu drugiej RP. Poniżej ustawiono puchar kryształowy, podarowany rodzinie hrabiów Drużbalskich przez oficerów siódmego pułku ułanów, a także przybornik na biurko z figurką konia, bibularz z uchwytem w formie głowy konia i figurka szwoleżera konno.
W ostatniej gablocie wystawowej zawieszono dyplom, tableau jedenastej promocji w Oficerskiej Szkole Kawalerii z lat 1932-1934 i zdjęcie 1.szwadronu 23. pułku ułanów Grodzieńskich z 1934 roku. Poniżej umieszczono kieszonkowy pistolet Browning, zdobyty w 1920 roku przez Józefa Trenkwalda, busolę kierunkową i zegarek Zenith z 1936 roku. Ekspozycję uzupełniają dwie szkatułki. W dole gabloty znajduje się skrzynia sanitarna. Centrum ekspozycji stanowi film przedstawiający wyszkolenie kawalerzysty w II RP. Projekcja odbywa się na siedmiu ekranach, treść podaje lektor, a u dołu ekranu pojawiają się napisy w języku polskim i angielskim. Można go obejrzeć siedząc na wygodnych pufach.