Kaplica dworska p.w. Św. Barbary w Mgowie

Kaplica pw. Świętej Barbary w Mgowie jest usytuowana przy szosie Nowa Wieś Królewska - Wiewiórki, około 2 km na północ od Nowej Wsi Królewskiej. To mały, ale niezwykle urokliwy budynek sakralny, który zachwyca swoją architekturą i bogatą historią. Kaplica została wzniesiona w 1784 roku, w stylu barokowym, dzięki hojnej fundacji Konstancji Bagniewskiej, kasztelanowej elbląskiej. O jej historycznym znaczeniu świadczy metalowa tablica inskrypcyjna, umieszczona w jej wnętrzu. Kaplica jest integralną częścią zespołu pałacowo-parkowego, gdzie w 1. połowie XIX wieku powstał pałac, który był wieloletnim miejscem władzy i życia właścicieli Mgowa, rodziny Działowskich.

Kaplica znajduje się w zachodniej części kompleksu, w pobliżu bramy wjazdowej, otoczonej dwiema klasycystycznymi furtami ozdobionymi gzymsami i postumentami. Park jest oddzielony od drogi murem, co nadaje mu kameralny charakter. Kaplica jest murowana, z fundamentami wykonanymi z kamienia polnego. Jej ściany zbudowane są z cegły palonej, tynkowane na zewnątrz i pomalowane na biało wewnątrz. Wnętrze kaplicy jest nakryte pozornym sklepieniem kolebkowym o łuku obniżonym. Dach jest kryty dachówką esówką, a na szczycie znajduje się charakterystyczna sygnaturka pokryta czarnym łupkiem. Wnętrze kaplicy zachwyca swoim bogatym wystrojem, głównie z XVIII wieku. Ołtarz rokokowy, pochodzący z drugiej połowy XVIII wieku, zdobią rzeźby ludowo-barokowe przedstawiające Świętych Wojciecha, Józefa i Jadwigę Śląską. W ołtarzu znajdują się także późnobarokowe obrazy z tego samego okresu oraz sześć rzeźb ludowo-barokowych z XVIII wieku.

Kaplica ma owalny kształt i jest zorientowana na wschód. Na wschodniej i zachodniej ścianie apsydy, dach kapliczki jest czterospadowy, a jego szczyt zdobi wieżyczka. Na zewnętrznych ścianach kaplicy można zobaczyć pilastry o gładkich trzonach oraz ozdobne głowice, a także skośne skarpy, które dodają jej uroku architektonicznego.^[1]

^[1] Zob. tamże, s. 140-141.