Kościół parafialny w Błędowie

Kościół parafialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Błędowie ma długą historię sięgającą początków XIV wieku. Położona na niewielkim wzniesieniu świątynia zlokalizowana jest w samym centrum miasta. Posiada także nieduży cmentarz przykościelny

Architektura kościoła łączy różne style i okresy. Mury obwodowe pierwotnego korpusu nawy zachowały charakterystyczne cechy gotyku, co świadczy o długiej tradycji sakralnej tego miejsca. Niestety, przez wieki kościół doświadczył dwóch tragicznych pożarów. Pierwszy z nich miał miejsce 7 lipca 1726 roku, kiedy to uderzenie pioruna spowodowało pożar, który pochłonął niemal całą wieś, a z kościoła ocalały tylko cztery ściany. Drugi pożar miał miejsce 27 listopada 1922 roku i spowodował całkowite zniszczenie świątyni. Po drugim pożarze, natychmiast rozpoczęto odbudowę kościoła. Do istniejącego kamiennego korpusu nawy dodano prezbiterium wraz z zakrystią i kaplicą w stylu neogotyckim. W podziemiach kaplicy znajduje się grobowiec ówczesnych właścicieli majątku w Goryniu, rodziny Błochowiaków, którzy finansowali odbudowę kościoła. Kruchta, stanowiąca wejście do kościoła, nie posiada wyraźnych cech stylowych. Prezbiterium wraz z zakrystią datowane jest na rok 1924, co potwierdza jeden z witraży, ufundowanych przez Marię i Józefa Błochowiaków.^[1]

Niezwykle interesującym elementem historii tego kościoła jest projekt z 1896 roku, który przedstawia drewnianą wieżę fasady o unikalnej konstrukcji słupowo-ramowej. Jest prawdopodobne, że ta koncepcja została zrealizowana rok później. Co ciekawe, w latach 60-tych XX wieku istniała także wolnostojąca drewniana dzwonnica. Teren kościelny otoczony jest solidnym płotem, którego murowane słupki są pozostałością po dawnych ogrodzeniach. W sąsiedztwie świątyni, po zachodniej stronie, wznosi się urokliwa plebania w stylu neogotyckim, która datowana jest na około rok 1890. Fundamenty kościoła wykonane są z kamienia, natomiast ściany korpusu nawy z kamienia polnego z domieszką cegły. Ściany prezbiterium i zakrystii zbudowane są z pełnej cegły ułożonej w wątku krzyżowym. Kaplica i kruchta, natomiast, zbudowano z cegły pełnej i pokryto tynkiem. Wewnątrz świątyni ściany również otynkowano. Wnętrze kościoła ozdobione jest różnymi rodzajami sklepień. W prezbiterium znajduje się pozorne sklepienie krzyżowo-żebrowe, a w nawie sklepienie kolebkowe wykonane z żelbetu i obłożone deskowaniem. Dach kościoła wspiera się na drewnianej więźbie, która jest krokwiowo-jętkowa i usztywniona krzyżem św. Andrzeja. Pokrycie dachowe wykonane jest z ceramicznej dachówki o klasztornym charakterze.

Bryła kościoła położona jest na planie prostokąta, z węższym prostokątnym prezbiterium na wschodzie. Do prezbiterium przylega zakrystia, a do korpusu przylegają kruchta na planie kwadratu i kaplica. Kościół jest jednonawowy, częściowo oskarpowany, a prezbiterium, kruchta, kaplica i zakrystia mają osobne dwuspadowe dachy. Zakrystia jest przykryta dachem pulpitowym.^[2]

Kościół, który stoi tu od samego początku XIV wieku, jest nie tylko miejscem modlitwy, ale także żywym świadkiem historii tej społeczności. Wzniesiony przez Zakon Krzyżacki, ten sakralny budynek był zbudowany z solidnego ciosanego kamienia polnego. Dzięki temu zachowały się do naszych czasów mury obwodowe pierwotnego kościoła, które są pięknym przykładem architektury gotyckiej.

^[1] Zob. Historia kościoła, W: Parafia pw. św. Michała Archanioła w Błędowe, [dostęp: 03.09.2023], Adres: http://www.bledowo.parafia.info.pl/?p=main&what=32

^[2]   Zob. Grupa Projektowa ZOOM, Dziedzictwo kulturowe gminy Płużnica, W:Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Płużnica, Płużnica-Gdańsk 2009,  s. 135-136.